Yeni Formül Benzin

Selim ÇETİNKAYA

Oksijenli benzin de denen yeni formül benzin (ReFormulated Gasoline - RFG), temiz yanan ve böylelikle duman ve diğer kirleticileri daha az olan yeni ve çevreci bir yakıttır. Günümüzde ABD'de satılan bütün benzinlerin % 20...25 kadarı RFG dir ve EPA'ya göre bunun çevreye olumlu etkisi, 7 milyon otomobilin trafiğe çıkmaması durumundakine eşittir. Yeni formül benzinin ileriki yıllarda Avrupa'da ve ülkemizde kullanılması da olasıdır.

Yeni formül benzinin atmosferik kirlenmeye etkisi, yakıtın bazı özelliklerinin kontrolü veya oksijenleme ile azaltılmaktadır.

Yakıtın bazı özelliklerinin kontrolü. Yakıtın bazı özelliklerinin kontrolü ile onun zehirleyici etkisi azaltılmaktadır. Böyle bir yakıt, temiz yanma ve daha az artık oluşturan bileşenler nedeniyle, taşıt motorları için yararlı olmaktadır. Yakıtın herhangi bir sıcaklıktaki buhar basıncı ve buharlaşma hızı sıkı şekilde kontrol edilmektedir.
Benzinin oksijenlenmesi. Oksijenleme sayesinde egzozda bulunan karbon monoksit (CO), karbon dioksite (CO₂) dönüştürülmektedir. Bunun için yakıta a) eter veya b) etanol (etil alkol) katılmaktadır. Benzin esas olarak hidrojen ve karbondan oluşur ve oksijen içermezken, bu katıkların her ikisi de oksijen içermektedir. İçerdikleri farklı oksijen yüzdeleri nedeniyle, katıklar benzine farklı oranlarda katılırlar.

Yıllardan beri oktan sayısı yükseltici olarak kullanılmakta olan eter, benzine genellikle MTBE (Metil Tertiari Bütil eter) biçiminde katılır. Bazı yakıtlarda daha az miktarlarda ETBE (Etil Tertiari Bütil eter) de kullanılmaktadır. MTBE eter % 8...15 arasında katılaktadır. MTBE, metanol ile karıştırılmamalıdır. MTBE, metanolden üretilmekle birlikte, kimyasal olarak tamamen farklı yapıdadır.
Etanol, önceden beri bilinmekte ve kullanılmakta olan, içerisinde % 6...10 etanol bulunan gazoholdekinin aynısıdır ve yenilenebilir yakıt olarak tanıtılmıştır.

Oksijenli benzinin diğer bazı özellikleri şöyle özetlenebilir:

Oksijenli yakıtta metanol kullanılmamaktadır.
Eter ve etanol yakıtın araştırma (research) oktan sayısını yükseltmektedir.
Oksijenli benzin, normal benzine oranla daha az enerji içermektedir. Bu ise, yakıt ekonomisini bir miktar kötüleştirmekte ve motorun biraz daha fakir çalışmasına neden olmaktadır.
Eter ve etanol bazı plastik ve lastik kısımlara zarar verebilmektedir.
Oksijenli benzin, yakıt sistemindeki bazı pislikleri çözerek, filtre tıkanıklıklarına sebep olabilmektedir. Yakıt filtrelerinin sık sık değiştirilmesi sorunun çözümüne yardımcı olabilecektir.
Uzun süre hareketsiz kalan etanol ve depoda bulunabilecek su, benzinden ayrışıp deponun dibine çökebilmektedir. Bunu önlemek için depolama öncesinde yakıt sistemi tamamen boşaltılarak temizlenmelidir. Ayrıca, boşaltma sonrasında yakıt deposuna bir benzin stabilizörü de koyulabilir.
Etanol, sıcaklığın yakıta etkisini değiştirmektedir. Soğuk havalarda çalışma zorlaşırken, sıcak havalarda buhar tıkacı oluşması olasılığı artmaktadır.